Tùy thuộc vào ý thức pháp luật tiến bộ hay lạc hậu mà sự tác động của nó có thể thúc đẩy hoặc kìm hãm sự phát triển của xã hội.

Chức năng của ý thức pháp luật gồm:

-         Chức năng nhận thức: Các tư tưởng, quan điểm, quan niệm về pháp luật, niềm tin vào pháp luật được hình thành thông qua quá trình nhận thức hiện thực khách quan.

-         Chức năng mô hình hóa hành vi pháp luật: Thông qua chức năng nhận thức mô hình mẫu hành vi (các quy tắc xử sự, quy tắc hành vi).

-         Chức năng điều chỉnh hành vi của con người: Ý thức pháp luật tác động đến hành vi của con người theo hướng phù hợp hay không phù hợp với yêu cầu của pháp luật hiện hành.