- Vi phạm pháp luật là hành vi do cá nhân hay tổ chức đủ năng lực chủ thể (năng lực pháp luật và năng lực hành vi) thực hiện một cách cố ý hay vô ý, xâm phạm các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ.

- Vi phạm pháp luật có bốn dấu hiệu sau:

+ Vi phạm pháp luật luôn là hành vi (hành động hoặc không hành động) của con người. Những ý nghĩ chưa biểu hiện ra ngoài không gọi là hành vi;

+ Tính trái pháp luật của hành vi;

+ Người thực hiện hành vi phải có lỗi (cố ý hoặc vô ý);

+ Hành vi trái pháp luật xâm hại đến các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ.

Thiếu một trong bốn đặc điểm trên không phải là hành vi vi phạm pháp luật. Có thể chia thành bốn loại vi phạm:

- Vi phạm hình sự (tội phạm): Tội phạm là hành vi gây nguy hiểm cho xã hội được quy định trong Bộ luật hình sự, do người có năng lực trách nhiệm hình sự thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm độc lập chủ quyền thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc,… Tội phạm hình sự có dấu hiệu cơ bản sau:

+ Tính nguy hiểm cho xã hội;

+ Tính có lỗi (cố ý, vô ý);

+ Tính trái pháp luật hình sự;

+ Tính phải chịu hình phạt. Hệ thống hình phạt trong Bộ luật Hình sự Việt Nam gồm: Tử hình, tù chung thân, tù có thời hạn, cải tạo không giam giữ, phạt tiền, cảnh cáo, tịch thu tài sản, cấm cư trú, quản chế, tước một số quyền công dân và trục xuất.

- Vi phạm hành chính là hành vi do cá nhân hay tổ chức thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm các quy tắc quản lý nhà nước. Vi phạm hành chính có những dấu hiệu cơ bản sau:

+ Hành vi xâm phạm đến trật tự quản lý nhà nước;

+ Tính trái pháp luật hành chính;

+ Tính bị xử phạt hành chính.

-  Vi phạm dân sự là những hành vi pháp luật, có lỗi, xâm phạm tới những quan hệ tài sản, quan hệ nhân thân.

-  Vi phạm kỷ luật là những hành vi có lỗi, trái với những nội quy, quy chế xác lập các trật tự trong cơ quan nhà nước, trái với quy định của pháp luật lao động. Chủ thể của loại vi phạm này là cán bộ, công nhân viên chức nhà nước, học sinh sinh viên và những người lao động.