Thặng dư tiêu dùng chính là khoản lợi mà người tiêu dùng nhận khi họ tiêu dùng hàng hoá, dịch vụ.

Trong quá trình tiêu dùng, bao giờ giá trị tổng lợi ích mà người tiêu dùng nhận được cũng lớn hơn tổng số tiền mà họ phải chi ra để mua nó. Vì vậy, khi tiêu dùng bất kỳ hàng hoá nào người tiêu dùng cũng nhận được một khoản thặng dư nhất định. Đó chính là phần chênh lệch giữa tổng lợi ích mà người tiêu dùng nhận được và tổng số tiền mà họ phải chi ra để mua chúng.

CS (consumer surplus) = TU – P*Q

Sở dĩ người tiêu dùng được hưởng thặng dư khi quyết định tiêu dùng hàng hoá là do họ chỉ phải trả một lượng tiền như nhau cho mỗi đơn vị hàng hoá mà họ mua, kể cả đơn vị đầu tiên cho đến đơn vị cuối cùng. Và cái mà họ phải trả cho mỗi đơn vị hàng hoá chỉ tương đương với lợi ích biên của đơn vị tiêu dùng sau cùng. Mà theo quy luật lợi ích biên tế giảm dần thì lợi ích biên của đơn vị tiêu dùng trước bao giờ cũng lớn hơn lợi ích biên của đơn vị tiêu dùng sau. Do vậy, mỗi đơn vị tiêu dùng đứng trước đơn vị tiêu dùng sau cùng sẽ mang lại thặng dư cho họ.